Historie Waldorfschool
Geschiedenis van de vrijeschool / Waldorfschool
Op deze pagina vindt u artikelen en voordrachten over de geschiedenis van de Waldorfschool. U kunt ze als PDF-bestand downloaden en lezen.
Als u deze bestanden niet kunt openen, klik dat op het plaatje voor de gratis PDF-reader.
Chronologische beschrijving van de gebeurtenissen
die leidden tot de oprichting van de Waldorfschool
Samengesteld door Magchiel C. Matthijsen
Een chronologie moet ergens beginnen. In dit geval niet met de in deze bundel elders beschreven eerste aanzetten van Rudolf Steiner, maar met de impuls van Emil Molt tot het stichten van een school. Ook Molts betrokkenheid heeft natuurlijk zijn voorgeschiedenis. Deze ligt voornamelijk op het gebied van de driegeleding.
In zijn autobiografie beschrijft hij hoe hij door het lezen van een van de Memoranda van Rudolf Steiner over de driegeleding van juli 1917, dat strikt vertrouwelijk was en dat hem toevallig via officiële (militaire) zijde ter hand werd gesteld, een schok ervaart. Hij voelt hierbij dat de inhoud van deze tekst bepalend voor zijn verdere leven zal zijn. Vanaf dat moment werkt hij met Hans Kühn, die dezelfde ervaring had, onafgebroken voor de driegeleding. Daaruit bloeit de gedachte van een school op.
Herbert Hahn
Gedachten over schoolproblemen (1919)
Herbert Hahn (1890-1970) was de pionier die aan de bron stond van de Waldorf-schoolbeweging. Hij was leraar aan de fabrieksschool van de Waldorf-Astoria-sigarettenfabriek van Emil Molt de zgn. ‘Arbeiter-Bildungsschule’. Hij moet daar eind 1918, begin 1919 zijn aangesteld als enige docent die deze sociale vormingscursussen aan de arbeiders moest geven. Dat betrof cultuurgeschiedenis en vooral ook het onderwijs in de vreemde talen. De aanstelling vond plaats in eerste maanden van het ontstaan van de beweging van de ‘sociale driegeleding’.
Hoewel deze tekst dus vooral de vorm van de directe voorloper van de Waldorfschool betrof, de arbeidersschool, liggen er toch wat de sociale instelling en het talen- en geschiedenisonderwijs betreft eerste duidelijke aanwijzingen die enkele maanden later ook in het leerplan van de Waldorfschool naar voren zullen komen.
Dit verslag is waarschijnlijk opgeschreven door Herbert Hahn na een gesprek met Rudolf Steiner. De tekst verscheen oorspronkelijk in de Lehrerrundbrief No.6 1972.
vaas, klas 8
Martin Tittmann
Toespraak tot zijn derde klas bij de schoolbijeenkomst
n.a.v. de door de nazi’s gedwongen sluiting van de Waldorfschool.
Erich Schwebsch
Toespraak tot de leerlingen van de 12e klas,
bij de gedwongen sluiting van de Waldorfschool (1938)
Erich Schwebsch was musicoloog en trad nog ten tijde van het schoolleiderschap van Rudolf Steiner tot het college toe. Hij was degene die het leerplan voor de kunstvakken (de vier kunstperiodes in klas 9 – 12 ontwikkelde).
De tekst komt uit der ‘Lehrerrundbrief’ No.20 uit 1979.
Graf von BothmerAfsluitende toespraak tot de leerlingen en medewerkers van de Waldorfschool
bij de gedwongen sluiting (1938)
Graf von Bothmer was de leraar die de Bothmer-gymnastiek in de school ontwikkelde. De dag van de sluiting van de school (30 maart) was ook de sterfdag van Rudolf Steiner. Daar wordt in de toespraak van Bothmer uitgebreid naar verwezen.
Max Stibbe
Rudolf Steiner in de Vrije School-beweging in Nederland (1963)
Max Stibbe (1898 -1973). Stibbe was intensief bij de voorbereidingen van de stichting van de eerste vrijeschool in Nederland (Den Haag) betrokken. Het artikel is duidelijk gedateerd, maar het laat wel zien vanuit welk ideëel, antroposofisch enthousiasme men in de school stond. Met enkele kleine redactionele wijzigingen. Op het moment dat Stibbe dit schreef telde de schoolbeweging in Nederland nog maar zeven scholen. De tekst verscheen in Mededelingen van de Anthroposophische Vereniging in Nederland.
stibbe_steiner_vrijeschoolbeweging.pdf
Frits Julius
Vernietiging en opbouw van de Vrije School (1946)
De Haagse vrijeschool kort vóór en na de tweede wereldoorlog